Polana w Lesie Jednaczewskim, położona tuż przy Rezerwacie Przyrody „Rycerski Kierz”, to miejsce szczególne – zarówno historycznie, jak i emocjonalnie. To właśnie tam, w 1733 roku, doszło do starcia oddziału kurpiowskiego z wojskami saskimi i rosyjskimi. W wyniku bitwy pojmany został przywódca Kurpiów – Stach Konwa. Mimo możliwości ocalenia życia, odmówił współpracy z wrogiem, wybierając śmierć w obronie wolności. Pomnik, upamiętniający jego ofiarę, znajduje się w miejscu, gdzie – według przekazów – został pochowany.
– Jesteśmy tu, by oddać hołd Stachowi Konwie i wszystkim tym, którzy w 1733 roku walczyli za Ojczyznę, jak i kolejnym pokoleniom Polaków, które podejmowały ten trud – mówił Wójt Gminy Łomża, Piotr Kłys. – Dziś żyjemy w wolnym kraju, a duch narodowy i wolność są obecne w naszych sercach. To od nas zależy przyszłość naszej ojczyzny.
Mszę świętą w intencji bohatera i Ojczyzny celebrował ks. kan. Marian Mieczkowski, proboszcz parafii katedralnej w Łomży. W modlitwie towarzyszył mu ojciec Jan Bońkowski z łomżyńskiego klasztoru Kapucynów, który dokładnie 75 lat wcześniej, właśnie w tym miejscu, składał swoje harcerskie przyrzeczenie.
Po liturgii przed pomnikiem Stacha Konwy złożono kwiaty i zapalono znicze. Wśród delegacji znaleźli się m.in. Jacek Chętnik – wnuk Adama Chętnika – wraz z małżonką, Jacek Piorunek – członek Zarządu Województwa Podlaskiego, Marlena Siok – reprezentująca wiceministra rolnictwa, a także przedstawiciele Wojska Polskiego, Nadleśnictwa Łomża i lokalnych społeczności.
Majówka odbyła się pod patronatem Marszałka Województwa Podlaskiego, w nawiązaniu do 140. rocznicy urodzin Adama Chętnika – badacza Kurpiowszczyzny i inicjatora budowy pierwszego pomnika Konwy.
– Samorząd województwa wspiera działania promujące kulturę kurpiowską. W Nowogrodzie, gdzie prowadzimy skansen im. Adama Chętnika, planujemy stworzyć Centrum Kultury Kurpiowskiej. Wspieramy też lokalne inicjatywy, takie jak dzisiejsza majówka – podkreślił Jacek Piorunek.
Głos zabrał również Józef Babiel, prezes Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej: – Pamiętam, jak w 2020 roku, przy odbudowie pomnika, trzymałem w rękach figurę Chrystusa Frasobliwego i postrzelaną tablicę. Dziś patrząc na ten zadbany monument, mogę tylko powiedzieć: tu tkwi nasza Polska.
Część festynowa – wspólna zabawa z przesłaniem
Po uroczystościach religijnych rozpoczęła się część festynowa. Jako pierwsi wystąpili uczniowie Szkoły Podstawowej w Kupiskach, którzy przy pomniku zaprezentowali humorystyczne przedstawienie inspirowane filmem „Sami swoi”. Przedstawienie poruszało ważne tematy: jedność, pomoc sąsiedzka, zgoda.
Następnie barwny pochód z husarią na czele przeszedł na pobliską łąkę, gdzie rozpoczęły się dalsze atrakcje. Pokaz jazdy i walki polskiej husarii oraz inscenizacja bitwy Kurpiów ze Szwedami przeniosły uczestników w czasy dawnych zmagań o wolność. Dużym zainteresowaniem cieszył się kurpiowski szałas wojskowy, gdzie można było spróbować swoich sił w ćwiczeniach strzeleckich.
Jak co roku, emocji dostarczył Turniej Szkół Gminy Łomża o Topór Stacha Konwy. W 2025 roku po raz pierwszy zwyciężyła Szkoła Podstawowa w Podgórzu, wyprzedzając dotychczasowych liderów – Szkołę w Jarnutach i Szkołę w Kupiskach. Uczniowie rywalizowali m.in. w przetaczaniu beczki, jeździe na nartach Króla Stasia, średniowiecznym tańcu i biegu z jajkiem wójta.
Na scenie wystąpiła Kapela Kurpiowska, porywając publiczność do tańca przy znanych regionalnych melodiach. Dzieci korzystały z dmuchanych zamków, animacji, malowania twarzy oraz nowoczesnego kina 9D. Smakosze mogli spróbować regionalnych potraw: grochówki od strażaków ze Starych Kupisk, kiełbasek z ogniska od druhów z Jednaczewa oraz dań przygotowanych przez Koła Gospodyń Wiejskich z Giełczyna, Nowych Kupisk i znad Łomżyczki.
Obecni byli również funkcjonariusze Komendy Miejskiej Policji w Łomży, którzy znakowali rowery, oraz leśnicy z Nadleśnictwa Łomża, dzieląc się wiedzą o przyrodzie regionu.
Majówka, która łączy pokolenia
Kurpiowska Majówka u Stacha 2025 potwierdziła, że wydarzenie to nie tylko przypomina o bohaterskiej przeszłości, ale też buduje wspólnotę i kultywuje lokalne tradycje. To żywa lekcja historii – przekazywana z pokolenia na pokolenie, w duchu jedności i dumy z własnych korzeni.
Fotogaleria
